Các căn cứ miễn trách nhiệm hình sự

Miễn trách nhiệm hình sự là gì? Khi nào thì người phạm tội được miễn trách nhiệm hình sự. Miễn trách nhiệm hình sự và miễn hình phạt, vô tội khác nhau như thế nào?

Hãy cùng Luật Trường Minh Ngọc tìm hiểu vấn đề này như sau:

Miễn trách nhiệm hình sự là gì?

Miễn trách nhiệm hình sự là trường hợp người phạm tội có hành vi vi phạm nhưng khi tiến hành điều tra, truy tố hoặc xét xử được miễn trách nhiệm hình sự do có sự thay đổi chính sách, pháp luật làm cho hành vi phạm tội không còn nguy hiểm cho xã hội nữa hoặc được đại xá.

Hiểu đơn giản, khi người phạm tội được miễn trách nhiệm hình sự thì họ không phải chịu trách nhiệm hình sự đối với hành vi của mình.

Các căn cứ miễn trách nhiệm hình sự theo quy định của pháp luật

Căn cứ quy định tại Điều 29 Bộ luật Hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017 thì:

Trường hợp 1: Người phạm tội được miễn trách nhiệm hình sự khi có một trong những căn cứ sau:

- Khi tiến hành điều tra, truy tố hoặc xét xử, do có sự thay đổi chính sách, pháp luật làm cho hành vi phạm tội không còn nguy hiểm cho xã hội nữa;

- Khi có quyết định đại xá.

Trường hợp 2: Người phạm tội có thể được miễn trách nhiệm hình sự khi có một trong những căn cứ sau:

- Khi tiến hành điều tra, truy tố, xét xử do chuyển biến của tình hình mà người phạm tội không còn nguy hiểm cho xã hội nữa;

- Khi tiến hành điều tra, truy tố, xét xử, người phạm tội mắc bệnh hiểm nghèo dẫn đến không còn khả năng gây nguy hiểm cho xã hội nữa; 

- Trước khi hành vi phạm tội bị phát giác, người phạm tội tự thú, khai rõ sự việc, góp phần có hiệu quả vào việc phát hiện và điều tra tội phạm, cố gắng hạn chế đến mức thấp nhất hậu quả của tội phạm và lập công lớn hoặc có cống hiến đặc biệt, được Nhà nước và xã hội thừa nhận.

- Người thực hiện tội phạm nghiêm trọng do vô ý hoặc tội phạm ít nghiêm trọng gây thiệt hại về tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm hoặc tài sản của người khác, đã tự nguyện sửa chữa, bồi thường thiệt hại hoặc khắc phục hậu quả và được người bị hại hoặc người đại diện hợp pháp của người bị hại tự nguyện hòa giải và đề nghị miễn trách nhiệm hình sự, thì có thể được miễn trách nhiệm hình sự.

So sánh miễn trách nhiệm hình sự, miễn hình phạt và vô tội

Miễn trách nhiệm hình sự: Từ quy định nêu trên, cần phải hiểu rằng, miễn trách nhiệm hình sự là trường hợp người phạm tội đã có hành vi vi phạm pháp luật, hành vi của họ đã cấu thành tội phạm nhưng có các căn cứ theo quy định của pháp luật nên được miễn trách nhiệm hình sự (không phải chịu trách nhiệm hình sự đối với hành vi của mình) chứ không phải là hành vi của họ không vi phạm pháp luật, không cấu thành tội phạm.

Vô tội: Là trường hợp có hành vi vi phạm pháp luật nhưng không đủ các yếu tố cấu thành tội phạm theo quy định của pháp luật. 

Miễn hình phạt: là trường hợp người phạm tội thuộc các trường hợp được quyết định mức hình phạt dưới mức thấp nhất của khung hình phạt được áp dụng theo quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều 54 của Bộ luật hình sự mà đáng được khoan hồng đặc biệt nhưng chưa đến mức được miễn trách nhiệm hình sự.

Như vậy, có thể thấy sự khác nhau giữa miễn trách nhiệm hình sự, vô tội và miễn hình phạt, cụ thể: Khi được miễn trách nhiệm hình sự thì người phạm tội được không phải chịu trách nhiệm hình sự đối với hành vi phạm tội của mình; khi được miễn hình phạt thì người phạm tội không phải chấp hành hình phạt đối với hành vi phạm tội của mình do được hưởng khoan hồng đặc biệt; còn vô tội là khi có căn cứ xác định hành vi vi phạm pháp luật không đủ yếu tố cấu thành tội phạm.

Dịch vụ Luật sư hình sự của Trường Minh Ngọc

Trên đây là những chia sẻ của Luật Trường Minh Ngọc về vấn đề Các căn cứ miễn trách nhiệm hình sự. Bài viết chỉ mang tính tham khảo, không phải là ý kiến tư vấn để giải quyết một vụ việc cụ thể. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào cần được giải đáp, vui lòng liên hệ cho chúng tôi:

Liên hệ qua Hotline:

- Hotline 1: 093 694 1658 (zalo)

- Hotline 2: 0939 593 486 (zalo)

Liên hệ qua Facebook: Luật Trường Minh Ngọc - Luật sư của bạn

Liên hệ trực tiếp tại văn phòng: Tầng 3, 68 – 70 Hoàng Diệu, Phường 13, Quận 4, Tp. Hồ Chí Minh

Liên hệ qua email: infotruongminhngoc@gmail.com

*Lưu ý: Nội dung tư vấn trên đây chỉ mang tính tham khảo. Tùy từng thời điểm và đối tượng khác nhau mà nội dung tư vấn trên có thể sẽ không còn phù hợp do sự thay đổi của chính sách pháp luật. Mọi thắc mắc, góp ý xin vui lòng liên hệ về email: infotruongminhngoc@gmail.com