Các trường hợp bồi thường thiệt hại cụ thể và những điều cần biết

Bồi thường thiệt hại do vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng là gì? Bồi thường thiệt hại do vượt quá yêu cầu của tình thế cấp thiết là gì?

Hãy cùng Luật Trường Minh Ngọc tìm hiểu vấn đề này như sau:

Bồi thường thiệt hại do vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng là gì?

• Theo quy định tại Điều 594 Bộ luật Dân sự 2015 (BLDS 2015):  

“Người gây thiệt hại trong trường hợp phòng vệ chính đáng không phải bồi thường cho người bị thiệt hại.

Người gây thiệt hại do vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng phải bồi thường cho người bị thiệt hại.”

• Như vậy, để có thể xác định được trách nhiệm bồi thường thiệt hại, cần phải làm rõ thế nào là vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng. Bộ luật Dân sự 2015 không có quy định cụ thể thế nào là phòng vệ chính đáng. Tuy nhiên, theo quy định tại Điều 22 Bộ luật Hình sự 2015 sửa đổi bổ sung năm 2017 (BLHS 2015):

“Phòng vệ chính đáng là hành vi của người vì bảo vệ quyền hoặc lợi ích chính đáng của mình, của người khác hoặc lợi ích của Nhà nước, của cơ quan, tổ chức mà chống trả lại một cách cần thiết người đang có hành vi xâm phạm các lợi ích nói trên.

Vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng là hành vi chống trả rõ ràng quá mức cần thiết, không phù hợp với tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội của hành vi xâm hại.”

• Theo điều khoản trên, một hành vi được xem là phòng vệ chính đang phải hội đủ các điều kiện sau:

• Có hành vi trái pháp luật: hành vi này xâm hại hoặc có nguy cơ xâm hại lợi ích chính đáng của mình, của Nhà nước, của cơ quan, tổ chức.
• Hành vi chống trả là sự chống trả cần thiết đối với hành vi đang trực tiếp xâm hại lợi ích chính đáng của mình, của Nhà nước, của cơ quan, tổ chức.
• Có thiệt hại của bản thân người bị xâm phạm, thiệt hại của Nhà nước, của cơ quan, tổ chức.

• Nếu không thỏa mãn các điều kiện vừa nêu, thì hành vi đó không được xem làm hành vi phòng vệ chính đáng.
• Trong trường hợp vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng, thiệt hại được xác định căn cứ theo Điều 589 đến Điều 592 BLDS 2015, người gây thiệt hại phải bồi thường kịp thời và toàn bộ, gây ra thiệt hại đến đâu thì bồi thường đến đó.  

Bồi thường thiệt hại do vượt quá yêu cầu của tình thế cấp thiết là gì?

• Theo Điều 595 BLDS 2015:

“Trường hợp thiệt hại xảy ra do vượt quá yêu cầu của tình thế cấp thiết thì người gây thiệt hại phải bồi thường phần thiệt hại xảy ra do vượt quá yêu cầu của tình thế cấp thiết cho người bị thiệt hại.

Người đã gây ra tình thế cấp thiết dẫn đến thiệt hại xảy ra thì phải bồi thường cho người bị thiệt hại.”

BLDS cũng không định nghĩa tình thế cấp thiết là gì. Theo Điều 23 BLHS 2015:

“Tình thế cấp thiết là tình thế của người vì muốn tránh gây thiệt hại cho quyền, lợi ích hợp pháp của mình, của người khác hoặc lợi ích của Nhà nước, của cơ quan, tổ chức mà không còn cách nào khác là phải gây một thiệt hại nhỏ hơn thiệt hại cần ngăn ngừa.”

Như vậy, để có thể được xem là tình thế cấp thiết, cần thỏa mãn các điều kiện:

Phải có một nguy cơ đang thực tế đe dọa trực tiếp lợi ích công cộng, quyền, lợi ích hợp pháp của mình hoặc của người khác

Nguy cơ này chưa xảy ra nhưng chắc chắn xảy ra, nguy cơ này đang trực tiếp đe dọa, xâm hại đến lợi ích hợp pháp của các chủ thể được pháp luật bảo vệ; nếu xảy ra chắc chắn gây thiệt hại đến tính mạng, sức khỏe, tài sản của chủ thể khác.

Người gây thiệt hại trong tình thế cấp thiết là không còn cách nào khác phải chủ động có một hành vi gây ra thiệt hại để ngăn chặn thiệt hại lớn hơn.

Thiệt hại gây ra trong trường hợp này phải nhỏ hơn thiệt hại cần ngăn chặn.

Nếu không thỏa mãn các điều kiện trên, thì người gây thiệt hại phải bồi thường.  

Dịch vụ Luật sư tư vấn, Luật sư tranh tụng của Luật Trường Minh Ngọc

Xem thêm >> Xác định trách nhiệm bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng khi nào?

Xem thêm >> Bồi thường thiệt hại do làm hư hỏng xe

Trên đây là những giải đáp của chúng tôi về vấn đề Các trường hợp bồi thường thiệt hại cụ thể và những điều cần biết chỉ mang tính tham khảo, không phải là ý kiến tư vấn để giải quyết một vấn đề cụ thể. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào, vui lòng liên hệ cho chúng tôi:

Liên hệ qua Hotline:

• Hotline 1: 093 694 1658 (zalo)
• Hotline 2: 0939 593 486 (zalo)

Liên hệ qua Facebook: Luật Trường Minh Ngọc

Liên hệ trực tiếp tại văn phòng: Tầng 3, 68 – 70 Hoàng Diệu, Phường 13, Quận 4, Tp. Hồ Chí Minh

*Lưu ý: Nội dung tư vấn trên đây chỉ mang tính tham khảo. Tùy từng thời điểm và đối tượng khác nhau mà nội dung tư vấn trên có thể sẽ không còn phù hợp do sự thay đổi của chính sách pháp luật. Mọi thắc mắc, góp ý xin vui lòng liên hệ về email: infotruongminhngoc@gmail.com.