Khi nào được quyền yêu cầu áp dụng biện pháp phong toả tài khoản tại ngân hàng?

Có thể áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời là phong toả tài khoản tại ngân hàng đối với bị đơn không? Những vấn đề cần lưu ý khi yêu cầu Toà án áp dụng biện pháp phong toả tài khoản tại ngân hàng là gì?

Hãy cùng Luật Trường Minh Ngọc tìm hiểu về vấn đề này như sau:

Khi nào được quyền yêu cầu áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời là phong toả tài khoản tại ngân hàng?

Căn cứ Khoản 1 Điều 111 Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015 và hướng dẫn tại Khoản 1 Điều 2 Nghị quyết 02/2020/NQ-HĐTP có quy định: “Trong quá trình giải quyết vụ án, đương sự, người đại diện hợp pháp của đương sự hoặc cơ quan, tổ chức, cá nhân khởi kiện vụ án quy định tại Điều 187 của Bộ luật này có quyền yêu cầu Tòa án đang giải quyết vụ án đó áp dụng một hoặc nhiều biện pháp khẩn cấp tạm thời quy định tại Điều 114 của Bộ luật này để tạm thời giải quyết yêu cầu cấp bách của đương sự, bảo vệ tính mạng, sức khỏe, tài sản, thu thập chứng cứ, bảo vệ chứng cứ, bảo toàn tình trạng hiện có tránh gây thiệt hại không thể khắc phục được, đảm bảo cho việc giải quyết vụ án hoặc việc thi hành án.”

Qua đó, đương sự có quyền yêu cầu Toà án áp dụng một hoặc nhiều biện pháp khẩn cấp tạm thời tại Điều 114 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 trong 04 trường hợp sau:

- Để tạm thời giải quyết yêu cầu cấp bách của đương sự có liên quan trực tiếp đến vụ án đang được Tòa án giải quyết mà cần phải được giải quyết ngay, nếu chậm trễ sẽ ảnh hưởng xấu đến đời sống, tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm, tài sản của đương sự;

- Để thu thập, bảo vệ chứng cứ của vụ án đang do Tòa án thụ lý, giải quyết trong trường hợp đương sự cản trở việc thu thập chứng cứ hoặc chứng cứ đang bị tiêu hủy, có nguy cơ bị tiêu hủy hoặc sau này khó có thể thu thập được;

- Để bảo toàn tình trạng hiện có, tránh gây thiệt hại không thể khắc phục được, tức là bảo toàn mối quan hệ, đối tượng có liên quan trực tiếp đến vụ án đang được Tòa án giải quyết;

- Để bảo đảm việc giải quyết vụ án hoặc thi hành án, tức là làm cho chắc chắn các căn cứ để giải quyết vụ án, các điều kiện để khi bản án, quyết định của Tòa án được thi hành thì có đầy đủ điều kiện để thi hành án.

Và một trong các biện pháp khẩn cấp tạm thời mà đương sự có quyền yêu cầu tại Khoản 10 Điều 114 của Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015 là “Phong tỏa tài khoản tại ngân hàng….”  nhằm bảo toàn tình trạng hiện có, tránh gây thiệt hại không thể khắc phục được đồng thời đảm bảo việc giải quyết vụ án hoặc thi hành án.

Đương sự có được quyền yêu cầu áp dụng biện pháp phong toả tài khoản tại ngân hàng mà giá trị tài khoản bị phong toả cao hơn nghĩa vụ không?

Căn cứ Khoản 4 Điều 133 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 quy định về thủ tục áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời: "4. Trường hợp áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời quy định tại khoản 10 và khoản 11 Điều 114 của Bộ luật này thì chỉ được phong tỏa tài khoản, tài sản có giá trị tương đương với nghĩa vụ tài sản mà người bị áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời có nghĩa vụ phải thực hiện."

Để hướng dẫn cho nội dung trên, Điều 12 Nghị quyết 02/2020/NQ-HĐTP hướng dẫn áp dụng quy định về biện pháp khẩn cấp tạm thời của Bộ luật Tố tụng dân sự do Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao ban hành như sau:

Điều 12. Về xác định giá trị tương đương khi phong tỏa tài khoản, tài sản quy định tại khoản 4 Điều 133 của Bộ luật Tố tụng dân sự

Khi áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời quy định tại Điều 124 và Điều 125 của Bộ luật Tố tụng dân sự cần phân biệt như sau:

1. Việc xác định nghĩa vụ tài sản mà người bị áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời có nghĩa vụ thực hiện phải căn cứ theo đơn khởi kiện, đơn phản tố của bị đơn và đơn yêu cầu độc lập của người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan;

2. Tòa án chỉ được phong tỏa tài khoản, tài sản có giá trị bằng hoặc thấp hơn nghĩa vụ tài sản mà người bị áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời có nghĩa vụ phải thực hiện. Người yêu cầu áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời có nghĩa vụ chứng minh giá trị tài khoản, tài sản bị phong tỏa. Người yêu cầu áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời phải chịu trách nhiệm về tính trung thực, chính xác của tài liệu liên quan đến việc xác định giá trị tài sản và tài khoản cần phong tỏa. Tòa án căn cứ vào tài liệu, chứng cứ và quy định pháp luật liên quan để xác định giá trị tài sản bị áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời;

3. Trường hợp tài sản bị yêu cầu phong tỏa là tài sản không thể phân chia được (không thể phong tỏa một phần tài sản) có giá trị cao hơn nghĩa vụ tài sản mà người bị áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời có nghĩa vụ phải thực hiện theo đơn khởi kiện, Tòa án giải thích cho người yêu cầu biết để họ làm đơn yêu cầu áp dụng phong tỏa tài sản khác hoặc áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời khác. Nếu họ vẫn giữ nguyên đơn yêu cầu, Tòa án căn cứ vào khoản 4 Điều 133 của Bộ luật Tố tụng dân sự không chấp nhận đơn yêu cầu áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời của họ.

Như vậy, trường hợp áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời là phong tỏa tài khoản ngân hàng thì chỉ được phong tỏa tài khoản, tài sản có giá trị tương đương với nghĩa vụ tài sản mà người bị áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời có nghĩa vụ phải thực hiện.

Nếu trường hợp tài sản bị yêu cầu phong tỏa là tài sản không thể phân chia được (không thể phong tỏa một phần tài sản) có giá trị cao hơn nghĩa vụ tài sản mà người bị áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời có nghĩa vụ phải thực hiện theo đơn khởi kiện, Tòa án giải thích cho người yêu cầu biết để họ làm đơn yêu cầu áp dụng phong tỏa tài sản khác hoặc áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời khác.

Nếu họ vẫn giữ nguyên đơn yêu cầu, Tòa án căn cứ vào Khoản 4 Điều 133 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 sẽ không chấp nhận đơn yêu cầu áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời của họ.

Có thể áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời là phong toả tài khoản tại ngân hàng đối với bị đơn là doanh nghiệp chỉ có một tài khoản ngân hàng duy nhất không?

Căn cứ theo Khoản 1 Điều 4 Nghị quyết 02/2020/NQ-HĐTP quy định như sau:

Điều 4. Những trường hợp không áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời

1. Việc áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời dẫn đến doanh nghiệp, hợp tác xã bị ngừng hoạt động.

Ví dụ: Áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời phong tỏa toàn bộ tài khoản duy nhất của doanh nghiệp dẫn đến doanh nghiệp bị ngừng hoạt động.

...

Theo quy định trên, một trong những trường hợp không được áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời là “dẫn đến doanh nghiệp, hợp tác xã bị ngừng hoạt động”.

Như vậy, việc bị đơn chỉ có một tài khoản ngân hàng duy nhất mà bị phong tỏa toàn bộ tài khoản sẽ ảnh hưởng đến quá trình kinh doanh (dẫn đến doanh nghiệp bị ngừng hoạt động) nên thuộc trường hợp không áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời.

Đơn yêu cầu Toà án áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời là phong toả tài khoản tại ngân hàng phải có những nội dung nào?

Căn cứ Khoản 1 Điều 133 Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015, người yêu cầu Toà án áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời phải làm đơn gửi đến Toà án có thẩm quyền và Đơn yêu cầu áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời phải có 06 nội dung chính sau:

- Ngày, tháng, năm làm đơn;

- Tên, địa chỉ; số điện thoại, fax, địa chỉ thư điện tử (nếu có) của người yêu cầu áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời;

- Tên, địa chỉ; số điện thoại, fax, địa chỉ thư điện tử (nếu có) của người bị yêu cầu áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời;

- Tóm tắt nội dung tranh chấp hoặc hành vi xâm phạm quyền và lợi ích hợp pháp của mình;

- Lý do cần phải áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời;

- Biện pháp khẩn cấp tạm thời cần được áp dụng và các yêu cầu cụ thể.

Tuỳ theo yêu cầu áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời mà người yêu cầu phải cung cấp cho Toà án chứng cứ để chứng minh cho sự cần thiết phải áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời đó.

Như vậy, đơn yêu cầu Toà án áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời là phong toả tài khoản tại ngân hàng phải có 06 nội dung trên.

Lưu ý: Trong Đơn yêu cầu áp dụng biện pháp phong toả tài khoản tại ngân hàng cần nêu rõ số tài khoản, tên ngân hàng, địa chỉ ngân hàng mà bị đơn mở tài khoản, số tiền yêu cầu phong toả, số tiền hiện có trong tài khoản (trong trường hợp không biết số tiền hiện có trong tài khoản bị đơn là bao nhiêu, nguyên đơn có thể đề nghị Toà án tiến hành xác minh, thu thập).

Đương sự yêu cầu áp dụng biện pháp phong toả tài khoản tại ngân hàng có phải nộp tiền không?

Theo Khoản 1 Điều 136 Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015 có quy định:

Điều 136. Buộc thực hiện biện pháp bảo đảm

1. Người yêu cầu Tòa án áp dụng một trong các biện pháp khẩn cấp tạm thời quy định tại các khoản 6, 7, 8, 10, 11, 15 và 16 Điều 114 của Bộ luật này phải nộp cho Tòa án chứng từ bảo lãnh được bảo đảm bằng tài sản của ngân hàng hoặc tổ chức tín dụng khác hoặc của cơ quan, tổ chức, cá nhân khác hoặc gửi một khoản tiền, kim khí quý, đá quý hoặc giấy tờ có giá do Tòa án ấn định nhưng phải tương đương với tổn thất hoặc thiệt hại có thể phát sinh do hậu quả của việc áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời không đúng để bảo vệ lợi ích của người bị áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời và ngăn ngừa sự lạm dụng quyền yêu cầu áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời từ phía người có quyền yêu cầu.

Như vậy, đương sự yêu cầu biện pháp phong tỏa tài khoản đây là biện pháp thuộc Khoản 10 Điều 114 Bộ luật tố tụng dân sự 2015, vậy nên đương sự phải nộp 01 khoản tiền tương đương với những tổn thất hoặc thiệt hại có thể phát sinh do hậu quả của việc áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời không đúng để bảo vệ lợi ích của người bị áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời.

>>> Xem thêm: Cấm xuất cảnh đối với người có nghĩa vụ trong tố tụng dân sự được áp dụng khi nào?

Trên đây là những chia sẻ của Luật Trường Minh Ngọc về vấn đề “Khi nào được quyền yêu cầu áp dụng biện pháp phong toả tài khoản tại ngân hàng?”. Bài viết chỉ mang tính tham khảo, không phải là ý kiến tư vấn để giải quyết một vụ việc cụ thể. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào cần được giải đáp, vui lòng liên hệ cho chúng tôi:

Liên hệ qua Hotline:

- Hotline 1: 093 694 1658 (zalo)

- Hotline 2: 0939 593 486 (zalo)

Liên hệ qua Facebook: Luật Trường Minh Ngọc

Liên hệ trực tiếp tại văn phòng: Tầng 3, 68 – 70 Hoàng Diệu, Phường 13, Quận 4, Tp. Hồ Chí Minh

Liên hệ qua email: infotruongminhngoc@gmail.com

*Lưu ý: Nội dung tư vấn trên đây chỉ mang tính tham khảo. Tùy từng thời điểm và đối tượng khác nhau mà nội dung tư vấn trên có thể sẽ không còn phù hợp do sự thay đổi của chính sách pháp luật. Mọi thắc mắc, góp ý xin vui lòng liên hệ về email: infotruongminhngoc@gmail.com